BU KONUDA ÖĞRENECEKLERİMİZ:
✓ Çemberin elemanları
✓ Çember ile daire arasındaki fark
✓ Çember çizimi
ÇEMBERİN ELEMANLARI
→ Düzlemde sabit bir noktaya eşit uzaklıktaki noktalar kümesine çember denir.
→ Çemberin tam ortasındaki sabit olan noktaya çemberin merkezi denir. Görseldeki çemberde “O” noktası çemberin merkezidir.
→ Çemberin merkezi ile çember üzerindeki bir noktayı birleştiren doğru parçalarının her birine yarıçap denir ve r ile gösterilir. Görseldeki çemberde [OA], [OC] ve [OB] yarıçaptır.
→ Çemberin üzerinde bulunan iki noktayı birleştiren ve çemberin merkezinden geçen doğru parçasına çap denir ve R ile gösterilir. Görseldeki çemberde [AB] çaptır.
Günlük hayatta karşılaştığımız can simidi, bisiklet tekerleğindeki lastik ve simit birer çember modelidir.
Bisiklet tekerleğini ele alırsak tekerleğin etrafında döndüğü mil çemberin merkezini, tekerleğin ortasından çıkan teller çemberin yarıçapını, uç uca doğrusal olan iki tel ise çemberin çapını temsil eder.
Çemberler merkez noktalarına verilen harflerle adlandırılırlar. Örneğin bir çemberin merkez noktası O noktası ise bu çember “O merkezli çember” olarak isimlendirilir.
ÖRNEK: Aşağıdaki O merkezli çember için merkez, yarıçap ve çapı belirleyelim ve yazalım.
Merkez: O noktası
Yarıçaplar: OA, OB, OC ve OD doğru parçaları
Çap: BD doğru parçası
Çember üzerindeki K ve L noktalarını birleştiren KL doğru parçası, çemberin merkezinden geçmediği için çap değildir.
ÇEMBERİN DÜZLEMDE AYIRDIĞI BÖLGELER
Bir çember çizildiği düzlemi üç bölgeye ayırır:
→ Çemberin iç bölgesi
→ Çemberin dış bölgesi
→ Çemberin kendisi
ÖRNEK: Aşağıdaki noktaları çemberin hangi bölgesinde olduğuna göre gruplandıralım.
► C ve E noktaları çemberin iç bölgesindedir.
► A, G ve H noktaları çemberin dış bölgesindedir.
► B, D ve F noktaları ise çemberin üzerindedir.
DAİRE
Bir çemberin kendisi ve iç bölgesinden oluşan geometrik şekle daire denir.
Çember ile daire farklı geometrik şekillerdir.
ÖRNEK: Aşağıdaki görsellerin hangilerinin çember, hangilerinin daire modeli olduğunu belirleyelim.
► A’daki bileklik ve C’deki yüzük birer çember modelidir.
► B’deki frizbi ve D’deki pizza ise birer daire modelidir.
ÇEMBER ÇİZİMİ
Madeni para, tabak, içecek kutusu gibi eşyaları kağıt üzerine koyup etrafından kalemle çizgi çizerek çember elde edebiliriz. Ancak belirli ölçülere sahip yani istediğimiz büyüklükte bir çember çizebilmemiz için pergel ve cetvele ihtiyaç duyarız. Şimdi pergel ile çember çizmeyi adım adım görelim.
1. Adım: Pergelin bir kolunu cetvelde 0’a, diğer kolunu ise istediğimiz sayıya getiririz. Kollar arasındaki bu uzunluk, çizeceğimiz çemberin yarıçap uzunluğu olur.
2. Adım: Pergelin iğnesini kağıtta istediğimiz bir yere batırırız. Batırdığımız bu nokta çemberimizin merkezi olur.
3. Adım: Pergeli iğnesinin etrafında, kalemli kolu defteri çizecek şekilde tam tur döndürürüz. Çizdiğimiz bu çizgi çemberimiz olur.
KONUYU PEKİŞTİRMEK İÇİN:
KONU KAZANIMLARI
BU KONUYLA İLGİLİ KAZANIMLAR:
✓ Çember çizerek merkezini, yarıçapını ve çapını tanır.
| ÖNCEKİ KONU | SONRAKİ KONU |
| Arazi Ölçme | Pi Sayısı ve Çemberin Uzunluğu |
matematikciler.com olarak ziyaretçilerimize ücretsiz ve nitelikli içerikler sunmak için yoğun çaba sarfediyoruz. Bu emeğin korunması adına bu konu anlatımının izinsiz yayınlanması yasaktır!