BU KONUDA ÖĞRENECEKLERİMİZ:
✓ Verileri Daire Grafiğinde Gösterme
✓ Verileri Çizgi Grafiği ile Gösterme
✓ Daire ve Çizgi Grafiğini Yorumlama
DAİRE GRAFİĞİ
Verilerin bir dairenin dilimleri şeklinde gösterilerek oluşturulan grafiğe daire grafiği denir.
Aşağıdaki daire grafiği örneklerini inceleyelim.
Daire Grafiği Oluşturma
► Daire grafiği hazırlarken toplam veriler 360° olacak şekilde her bir veri oranlanır.
► Bu oranlar her bir verinin gösterileceği daire diliminin merkez açısı olur.
► Daire dilimlerinin içine veya yakınındaki bir yere değişkenlerin adları yazılır.
ÖRNEK: Bir 24 kişilik bir sınıftaki öğrencilerin en sevdikleri derslere yönelik bir anket yapılıyor. Anket sonucuna göre 6 kişi Matematik, 4 kişi Türkçe, 3 kişi İngilizce, 4 kişi Beden Eğitimi, 2 Kişi Müzik, 2 Kişi Fen Bilimleri, 3 kişi Sosyal Bilgiler dersinin en sevdiği ders olduğunu söylüyor. Bu verileri daire grafiği ile gösterelim.
Toplam verilere göre her bir verinin dairede kaç derecelik merkez açıya sahip olacağını bulalım.
24 kişi 360 derece ise 1 kişi 360 : 24 = 15°
Buna göre:
Müzik ve Fen Bilimlerinin bulunduğu daire diliminin merkez açısı 30°,
İngilizce ve Sosyal Bilgilerin bulunduğu daire diliminin merkez açısı 45°,
Türkçe ve Beden Eğitiminin bulunduğu daire diliminin merkez açısı 60°,
Matematiğin bulunduğu daire diliminin merkez açısı 90° olacaktır.
Bir daire çizeriz ve açı ölçer yardımıyla daireyi yukarıdaki açılara göre daire dilimlerine ayırırız ve daire grafiğini çizmiş oluruz.
NOT: Verilerin grafikleri Microsoft Excel ve benzeri uygulamalarla kolaylıkla çizilebilir. Örneğin yukarıdaki grafik bu programla oluşturulmuştur.
ÖRNEK: Yandaki grafik bir lisenin üniversiteye yerleştirdiği öğrencilerinin kazandıkları fakültelere aittir.
Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandıralım:
► Tıp fakültesine ait daire diliminin merkez açısı kaç derecedir?
360°’nin %20’si tıp fakültesine ait olduğu için 360°’nin %20’si 72°’dir.
► Hukuk fakültesine yerleşen öğrenci sayısı 9 kişi ise eğitim fakültesine yerleşen kaç kişi sayısı kaçtır?
Orantı kurarız ve çapraz çarpım yaparız:
Öğrencilerin %15’i 9 kişi ise
Öğrencilerin %25’i x kişidir.
———————————————–
15x = 25 . 9
15x = 225
x = 15 kişi
ÇİZGİ GRAFİĞİ
Verilerin yatay ve dikey eksendeki değerleri işaretlenerek bulunan noktaların birleştirilmesiyle oluşturulan grafiklere çizgi grafikleri denir. Çizgi grafikleri özellikle bir değişkenin zamana bağlı değişimini göstermek için uygundur.
Aşağıdaki çizgi grafiği örneklerini inceleyelim.
Çizgi Grafiği Oluşturma
► Verilerin ölçütlerinden biri yatay eksene, diğeri dikey eksene yerleştirilir.
► Yatay eksene genellikle zamanla ilgili olan ölçüt yazılır.
► Veriler yatay eksenle dikey eksene bakılarak işaretlenir ve daha sonra bu noktalar birleştirilir.
ÖRNEK: Bir ildeki bir haftada günlerin en yüksek hava sıcaklıkları Pazartesiden itibaren sırasıyla 12 °C, 14 °C, 13 °C, 10 °C, 9 °C, 11 °C, ve 15 °C’dir. Bu verileri çizgi grafiği ile gösterelim.
KONUYU PEKİŞTİRMEK İÇİN:
İLGİLİ KAZANIM TESTİ BAĞLANTISI
KONU KAZANIMLARI
BU KONUYLA İLGİLİ KAZANIMLAR:
✓ Verilere ilişkin çizgi grafiği oluşturur ve yorumlar.
✓ Bir veri grubuna ilişkin daire grafiğini oluşturur ve yorumlar.
✓ Verileri sütun, daire veya çizgi grafiği ile gösterir ve bu gösterimler arasında uygun olan dönüşümleri yapar.
| ÖNCEKİ KONU | SONRAKİ KONU |
| Çember ve Daire | Aritmetik Ortalama, Ortanca Değer, Tepe Değer |