BU KONUDA ÖĞRENECEKLERİMİZ:
✓ Dik prizmalar
✓ Dik prizmaların temel elemanları
✓ Dik prizmaların açınımı
DİK PRİZMALAR
Alt ve üst tabanı birbirine eş ve paralel çokgensel bölge olan, yan yüzleri ise tabanlara dik dörtgensel bölge olan geometrik cisimlere dik prizma adı verilir.
Prizmalar tabanlarına göre isimlendirilir. Tabanları üçgen olan prizmaya üçgen prizma, tabanları dikdörtgen olan prizmaya dikdörtgenler prizması, tabanları altıgen olan prizmaya altıgen prizma adı verilir.
PRİZMANIN TEMEL ELEMANLARI
Prizmanın temel elemanları; taban, yanal yüz, ayrıt, köşe ve yüksekliktir.
► Dik prizmaların tabanları birbirine eş ve paraleldir.
► Dik prizmaların yanal yüzleri dikdörtgenlerden oluşur.
► Yüzeylerin kesiştikleri doğru parçaları prizmanın ayrıtlarıdır.
► Ayrıtların kesiştikleri noktalar prizmanın köşeleridir.
► Üst tabanın bir noktasından alt tabana indirilen dikmeye yükseklik denir ve “h” ile gösterilir.
► Dik prizmalarda yan ayrıtlar aynı zamanda yüksekliktir.
| Prizma | Taban Sayısı | Yanal Yüz Sayısı | Yüz Sayısı | Köşe Sayısı | Ayrıt Sayısı |
|---|---|---|---|---|---|
| Üçgen Dik Prizma | 2 | 3 | 5 | 6 | 9 |
| Dörtgen Dik Prizma | 2 | 4 | 6 | 8 | 12 |
| Beşgen Dik Prizma | 2 | 5 | 7 | 10 | 15 |
| Altıgen Dik Prizma | 2 | 6 | 8 | 12 | 18 |
| “n”gen Dik Prizma | 2 | n | n + 2 | 2.n | 3.n |
DİK PRİZMANIN AÇINIMI
Dik prizmaların açınımında; tabanları oluşturan 2 adet eş çokgen, yanal yüzleri oluşturan ve tabanın kenar sayısı kadar dikdörtgen yer alır.
Üçgen Dik Prizmanın Açınımı
Üçgen dik prizmanın açınımında 2 adet eş üçgen ve 3 adet dikdörtgen bulunur. Yanal yüzleri oluşturan dikdörtgenlerin birer kenarının uzunluğu prizmanın yüksekliğine eşittir. Bu dikdörtgenlerin diğer kenarlarının her birinin uzunluğu ise üçgenin bir kenar uzunluğuna eşittir.
Kare Dik Prizmanın Açınımı
Kare dik prizmanın açınımında 2 adet eş kare ve 4 adet eş dikdörtgen bulunur. Yanal yüzleri oluşturan eş dikdörtgenlerin bir kenar uzunluğu prizmanın yüksekliğine, diğer kenar uzunluğu karenin kenar uzunluğuna eşittir.
Dikdörtgen Dik Prizmanın Açınımı
Dikdörtgen dik prizmanın açınımında 6 adet dikdörtgen bulunur. Kapalı halde karşılıklı yüzlerde bulunan dikdörtgenler açınımda da birbirine eştir. Yanal yüzleri oluşturan dikdörtgenlerin bir kenar uzunluğu prizmanın yüksekliğine eşittir. Bu dikdörtgenlerin diğer kenarlarının her birinin uzunluğu ise tabanın bir kenar uzunluğuna eşittir.
Altıgen Dik Prizmanın Açınımı
Altıgen dik prizmanın açınımında 2 adet eş altıgen ve 6 adet dikdörtgen bulunur. Tabanlardaki altıgenler düzgün altıgen ise yanal yüzleri oluşturan dikdörtgenler birbirine eş olur. Dikdörtgenlerin bir kenar uzunluğu prizmanın yüksekliğine eşittir. Bu dikdörtgenlerin diğer kenarlarının her birinin uzunluğu ise tabanın bir kenar uzunluğuna eşittir.
KONUYU PEKİŞTİRMEK İÇİN:
KONU KAZANIMLARI
BU KONUYLA İLGİLİ KAZANIMLAR:
✓ Dik prizmaları tanır, temel elemanlarını belirler, inşa eder ve açınımını çizer.
| ÖNCEKİ KONU | SONRAKİ KONU |
| Ötelemeli Yansıma ve Yansımalı Öteleme | Piramidin Temel Elemanları ve Açınımı |