Doğal Sayılarda Çarpma İşlemi

BU KONUDA ÖĞRENECEKLERİMİZ:
✓ Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi
✓ Kısa Yoldan Çarpmalar
✓ 10, 100, 100 ile Pratik Çarpma
✓ 5, 9, 11, 99 ile Pratik Çarpma

ÇARPMA İŞLEMİ

Çarpma işleminde çarpılan sayılara çarpan, sonuca ise çarpım denir. Çarpma işlemi x veya . işaretiyle gösterilir.

Çarpma işlemi bir sayıyı tekrar tekrar toplama işlemidir aslında. Örneğin her birinde 10 misket bulunan 3 poşette toplam kaç misket olduğunu toplama işlemiyle (10+10+10=30) veya kısa yoldan çarpma işlemiyle (10×3=30) bulabiliriz.

ÖRNEK: 532 x 245 işleminin sonucunu bulalım.

532’yi önce 5 ile çarpar ilk satıra yazarız.

Daha sonra 532’yi 4 ile çarpar ikinci satıra yazarız ancak en sağında bir tane sıfır varmış gibi düşünürüz. Burayı sıfırı yazmayıp boş da bırakabiliriz.

Daha sonra  532’yi 2 ile çarparız ve bir alt satıra sonunda iki tane sıfır varmış gibi yazarız veya iki basamak boş kaydırırız.

10, 100 ve 1000 ile Kısa Yoldan Çarpma

Doğal sayıları 10, 100, 1000 ile çarpmak için sayının sonuna, çarptığımız sayının sonundaki sıfır sayısı kadar sıfır konur.

► 10 ile çarparken sayının sonuna bir 0 (sıfır) konur.

ÖRNEK: 453 x 10 = 4530

► 100 ile çarparken sayının sonuna iki 0 (sıfır) konur.

ÖRNEK: 612 x 100 = 61200

► 1000 ile çarparken sayının sonuna üç 0 (sıfır) konur.

ÖRNEK: 659 x 1000 = 659000

5 ile Kısa Yoldan Çarpma

Doğal sayıları 5 ile kısa yoldan çarpmak için sayının yarısı 10 ile çarpılır veya tam tersi önce 10 ile çarpar sonra ikiye böleriz.

ÖRNEK: 214 x 5 işlemini yapalım.

214 x 5 = 107 x 10 = 1070 (Sayının yarısını 10 ile çarptık.)

ÖRNEK: 225 x 5 işlemini yapalım.

225 x 5 = 2250 : 2 = 1125 (Sayının 10 katını ikiye böldük.)

9 ile Kısa Yoldan Çarpma

Doğal sayıları 9 ile kısa yoldan çarpmak için sayı 10 ile çarpılır ve sonuçtan sayıyı çıkartırız.

ÖRNEK: 52 x 9 işlemini yapalım.

520 – 52 = 468 (Sayının 10 katından kendisini çıkardık.)

ÖRNEK: 225 x 9 işlemini yapalım.

2250 − 225 = 2025 (Sayının 10 katından kendisini çıkardık.)

11 ile Kısa Yoldan Çarpma

Doğal sayıları 11 ile kısa yoldan çarpmak için sayı 10 ile çarpılır ve sonuca sayının kendisi eklenir.

ÖRNEK: 54 x 11 işlemini yapalım.

540 + 54 = 594 (Sayının 10 katına kendisini ekledik.)

ÖRNEK: 362 x 11 işlemini yapalım.

3620 + 362 = 3982 (Sayının 10 katına kendisini ekledik.)

99 ile Kısa Yoldan Çarpma

Doğal sayıları 99 ile kısa yoldan çarpmak için sayı 100 ile çarpılır ve sonuçtan sayı bir kez çıkartılır.

ÖRNEK: 14 x 99 işlemini yapalım.

1400 − 14 = 1386 (Sayının 100 katından kendisini çıkardık.)

ÖRNEK: 326 x 99 işlemini yapalım.

32600 − 326 = 32274 (Sayının 100 katından kendisini çıkardık.)

101 ile Kısa Yoldan Çarpma

Doğal sayıları 101 ile kısa yoldan çarpmak için sayı 100 ile çarpılır ve sonuca sayı bir kez eklenir.

ÖRNEK: 15 x 101 işlemini yapalım.

1500 + 15 = 1515 (Sayının 100 katına kendisini ekledik.)

ÖRNEK: 74 x 101 işlemini yapalım.

7400 + 74 = 7474 (Sayının 100 katına kendisini ekledik.)

KONUYU PEKİŞTİRMEK İÇİN: