Pi sayısının yaklaşık değerine (~3,14) ithafen yıllardır 3’üncü ayın 14’üncü günü “Pi Günü” olarak kutlanıyordu. UNESCO’nun Kasım 2019’da aldığı karar ile 14 Mart Dünya Matematik Günü ilan edildi.
İlk olarak 2020 yılında kutlanacak olan Dünya Matematik Günü (IDM) için Dünya Matematik Birliği (IMU) her yıl bir tema belirleyecek, 2020 yılının teması “Her Yer Matematik“. IDM için kurulan internet sitesinde yer alan 2020 teması ile ilgili yazıyı sizlere sunuyoruz. Ayrıntılı bilgi için idm314.org sitesini ziyaret edebilirsiniz.
HER YER MATEMATİK !
Bilim ve Teknoloji’de Matematik her yerde. Birkaç örnek:
- Arama motorlarının başarısını harika matematiksel algoritmalara borçluyuz.
- Güvenli iletişim sağlayan kriptografi sırtını Sayılar Teorisi’ne dayar.
- Bilgisayarlı tomografik tarama (CT-scan) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi tıbbi görüntüleme cihazlarının ölçtüğü nümerik veriler, matematik algoritmasıyla görüntüye dönüştürülür.
- Yapay zeka ve yapay öğrenme artık dünyayı değiştiriyor: bilgisayar görüşü, otomatik tercüme, insansız araç gibi neler neler…
- İnsan genomunun çözümlenmesi, matematik, istatistik ve bilgisayar biliminin zaferi.
- Kara deliklerin ilk fotoğrafını matematik kullanarak elde ettik.
Medeniyetin her yerinde matematik var. Birkaç örnek:
- Matematik ulaşım ve iletişim ağlarının optimizasyonunda kullanılıyor.
- Matematik salgın hastalıkların yayılmasını anlamayı ve kontrol altına almayı sağlıyor.
- Sağlık sisteminin, ekonomik ve sosyal sistemlerin verimli planlaması ve yönetimi için istatistik ve optimizasyon kullanılıyor.
- Matematik seçmen tercihlerini daha iyi temsil edecek seçim sistemleri tasarlamaya yarıyor.
- Matematik sayesinde doğal afet (sel, deprem, kasırga) risklerini anlıyor ve önlem alabiliyoruz.
BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri için Matematik şart. Birkaç örnek:
- Matematik bir kalkınma aracıdır. Nelson Mandela (Haziran 1990), “Eğitim dünyayı değiştirebilmek için en güçlü silahtır.” der. Eğitim, iyi bir iş bulmamızı sağlar, matematik de, eğitimin temel bir parçasıdır.
- Matematik küresel değişimler ve bu değişimlerin biyoçeşitlilik üzerindeki etkilerini modellemek için kullanılır.
- Dünya kaynaklarının sürdürülebilir kullanımına ulaşmak için optimizasyon teknikleri ve veri analizi gereklidir.
- Yapay zeka, uydu görüntülerinden veri almak ve verilerin eksik olduğu kent, sanayi, tarım ve orman alanlarının haritalarını çizmek için kullanılır.
- Matematik eğitimi kızları ve kadınları daha iyi bir gelecek için güçlendirir.
- Sayısal ve bilimsel okuryazarlık sayesinde gezegenimizdeki zorlukları daha iyi anlarız.
Ne yaparsan yap, içinde Matematik var. Birkaç örnek:
- Matematik sanatçılara ve müzisyenlere ilham verir: perspektif simetrileri, süslemeler, fraktallar, geometrik eğriler, yüzeyler ve şekiller; müzikte kalıplar, ölçekler, sesler ve daha neler neler.
- Matematik tavladan satranca strateji oyunlarında, Rubik küpü çözümünden Awale oyununa her yerde bir yardımcıdır.
- Matematik bütçe hazırlamakta faydalıdır.
- Müteahhit olsun, çiftçi esnaf, zanaatkar, atlet olsun, hemen herkes matematiksel kavramları kullanır.
Bana bir faaliyet söyle, Matematik neresinde söyleyeyim. Birkaç örnek:
- Matematik, yıldızlarla navigasyondan GPS’e kadar coğrafi konumlama tekniklerinin arkasındadır.
- Matematik, akıllı telefonlarımızın yazılımının arkasındadır.
- Matematik, emeklilik sisteminizi sürdürülebilir kılar.
- Matematik ile gerçekçi animasyon filmleri yapılır.
- Bir gün Mars’ı ziyaret etmek ister misin? Matematik olmadan asla mümkün değil.